|
|
Durresi eshte nje nga qytetet me
te lashta ne Shqiperi. Ai u
themelua nga Epidamet, mbreterit Ilire te kesaj zone, te cilet e quajten
Dyrrah. Ne vitet 1627- 1626 perpara Krishtit greket nga Korfuzi dhe
Korinti pushtuan zonen dhe e quajten qytetin Dyrrachion. Ne shekullin e
4-ert p.K. Dyrrachion-i ishte bere nje qytet - shtet i pavarur, qe
prodhonte punime metalike, qeramike, stofe, lekure dhe anije,dhe monedha e
tij qarkullonte ne te gjithe boten antike. Iliret pasi themeluan shtetin e
tyre tentuan te vinin edhe Durresin nen pushtetin e tyre. Ne kete lufte
fitorja favorizoi shtetin e Taulanteve. Mbreti Ilir Monunes prodhoi
monedha ne Durres, me emrin e tij mbi ta, dhe beri Durresin qendren e
shtetit te tij. Ne vitin 229 p.K. Durresi u pushtua nga perandoria
Romake dhe qyteti u quajt Dyrrakium, i cili u be
pika fillimit e te ashtuquajtures Via Egnatia. Oratori i famshem romak ,
Cicero e quajti Durresin “qytet i admirueshem”, kurse poeti Katulo e
quajti ate taverna e Adriatikut.Gjate
dhe pas viteve 1870, qyteti u zhvillua ne menyre te ngadalte dhe firma te
ndryshme detare te huaja u vendosen aty. Qytetaret e Durresit
morren pjese ne levizjen nacionale clirimtare te Shqiperise gjate viteve
1878-1881 dhe 1910-1912. Me 21 nentor 1912 Ismail Qemali erdhi ne Durres
dhe me 26 nentor 1912 flamuri Shqiptar i pavaresise u ngrit ne Durres ,
por qyteti u pushtua nga Serbet vetem tre dite me vone. Serbet
mbeten deri ne maj 1913. Me 7 mars 1913 Durresi u be kryeqyteti i
Shqiperise. Ne vitin 1916 Durresi u pushtua nga forcat Austro-Hungareze ,
dhe ne vitin 1918 u pushtua nga Italianet. Gjate nente shekujve te fundit
Durresi ka kaluar nga duart e njerit pushtet ne te tjetrit 33 here. Pas
luftes se pare boterore ne dhjetor te 1918 u mbajt ne Durres nje kongres
kombetar ne te cilin u vendos nje administrim i perkohshem i qytetit, i
cili ndryshoi pas kongresit te Lushnjes. Qytetaret e Durresit morren pjese
edhe ne luften e Vlores dhe ne levizjet demokratike te viteve 1921-1924.
Gjate kohes se mbreterise se Zogut shume investime u bene nga Italianet
dhe u ndertuan shume fabrika si psh fabrika mielli, cigaresh, dhe
makaronash. Pas demtimeve te termetit te dhjetorit 1926 u ndertuan rruge
me te mira dhe qyteti morri nje pamje, sidomos afer portit, te ngjashme me
ate qe ka aktualisht. Gjate viteve '30 ne Durres u be nje rritje e vogel
popullsie dhe kaloi nga 4700 banore qe kishte ne vitin 1923 ne 10500 ne
1938. Gjate 1939 Durresi ishte qendra e rezistences ndaj pushtimit te
fashisteve Italiane, te cilet kishin pushtuar shtetin. Shume demonstrata u
bene ne qytet dhe ne vitin 1942 u formua ne Durres Keshilli Nacional
Clirimtar. Ne gusht te 1943 qyteti ra ne dore te Gjermaneve te cilet
hodhen ne ere portin ne 1944. Pas luftes se dyte boterore Durresi u
transformua ne nje qytet industrial dhe ne nje qender te rendesishme
kulturore.Mbetjet e mureve te kalase te qytetit jane te shekullit te 6-te
, shtesat te shekujve 13-14. Ata jane aq te shpeshte saqe motra e
perandorit Bizantin Alexis Comnenius shkruante qe mbi ta mund te shkonin
me kale kater kavaliere anash njeri tjetrit ne te njejten kohe.Lufterat
dhe termetet i kane demtuar muret e kalase.Amfiteatri eshte nje nga
monumentet me te medhaja dhe me terheqes qe kane ngelur nga qyteti antik.
Ai eshte ndertuar ne shekullin e 2-te p.K. Ne periudhen mesjetare ai u
braktis dhe ne shekullin e 10-te ne zonen dhe galerite e tij u ndertua nje
varreze.
Qyteti
eshte perhapur ne veri dhe ne lindje, dhe shume qendra rezidenciale jane
ndertuar , monumentet e qytetit antik jane ruajtur. Zona kryesore
industriale ndodhet ne hyrjen e qytetit , ne lagjet e Shkozetit. Durresi
ka shume parqe dhe lulishte. Zonat kryesore te defrimit ne Durres jane
plazhi madh edhe plazhi i Currilave, ku qytetaret dhe turistet i gezohen
plazhrave dhe ujrave te pastra te Adriatikut.
|
|
|
Shqipetaret.tk
